Muammer Brav
Afşin Kum’un ayı isimli kitabından uyarlanan Sıcak Baş dizisi Netflix’te yayında. Dizinin yaratıcısı Mert Baykal ve başrol oyuncuları Orçun Sonant ve Hazal Subaşı, Muammer Brav’ın sorularını yanıtladı.
Orhan Veli’nin unutulmaz mısralarından İstanbul’un orta yeri sinema’dan esinle “İstanbul’un orta yeri karantina!” dediğimiz Sıcak Baş dizisi, vakti meçhul bir İstanbul’da geçiyor. Çok uzak olmadığını düşündüğümüz bir gelecekte geçen dizide, konuşma yoluyla bulaşan bir hastalık ortaya çıkmış ve bulaştığı insanların beyinlerini etkilemeye başlamış. Abuk sabuk konuşmaya başlayan hastalar, sağlıklılarla bağlantı kuramaz hale geliyor ve bu “abuklar”ın konuşmasına maruz kalanlar da abuklaşıyor. Beşerler sokağa çıktıklarında kulaklıklarını takıyor, bağlantı sıfır. Bu türlü bir atmosferde geçen diziyi, yaratıcısı ve birtakım kısımların direktörü Mert Baykal ( öbür kısımları Umur Turagay yönetmiş ) ve başrol oyuncuları Osman Sonant ve Hazal Subaşı’yla konuştuk.
Mert Baykal
-Sıcak Baş dizisini, Afşin Kum’un tıpkı isimli romanından uyarladınız. Bu kitabı seçme nedeninizle başlayalım mı?
Mert Baykal: Aslında uyarlamak için bir roman aramıyordum. Okuyunca, Sıcak Kafa’nın anlattığı öyküyü, söylediği kelamı, bana düşündürdüklerini, okurken zihnimde canlandırdığım dünyayı sevdim. Farklı ve yeniydi fikri ve sinemasal bir anlatıya çok yakışacağını düşündüm. Bir okur olarak çok keyifle okuyup sevdiğim bir kitap oldu. Okuduğu kitabın büyüsüne kapılmış bir sinemacı şapkasıyla baktığımda, fevkalade potansiyeli olan bir fikri vardı, başka yandan dizi formunda uyarlamak ismine da sıkıntı bir roman Sıcak Baş. Yalnızca yazım ve senaryolaştırma kısmı aslında başlı başına bir seyahat olacaktı muhakkak ki, ancak benim hayal ettiğim haliyle prodüksiyonel uygulaması da kolay söylem edilecek bütçelerle pek mümkün değildi. Bu manada riskli, cüret isteyen, baş ağrıtabilecek bir işti hasılı. İşte sanırım biraz bu sebeplerden dolayı; bir meydan okuma olarak baktığım, farklı bir işe girişmenin heyecanı ve motivasyonu oluştu içimde… Başımdaki Sıcak Baş beni çok heyecanlandırıyordu diyebilirim.
-Ülkemizde de çok sevilen bir cins bilim kurgu. Lakin üretimi son derece az. Sıcak Baş bu manada da bir boşluğu dolduracak. Siz çeşidin üretiminin bu kadar az olmasını neye bağlıyorsunuz ?
Mert Baykal: Bilmiyorum, bu tıp az mı üretiliyor, neden az üretiliyor? Pek üzerine düşündüğüm konular değil açıkçası, gerçi Sıcak Baş bu türlü bir boşluğu dolduracak olabilir elbette. Daha öteki boşlukları da dolduracağını umuyorum. Ben Sıcak Kafa’nın bilim kurgu ya da distopik yahut post-apokaliptik oluşuyla, daha doğrusu içine girdiği kategoriler ile ilgilendiğim vakitleri da çok geride bıraktım sanırım… Yani temel olarak ilgilendiğim/diğimiz şey bu dünyayı tüm detaylarıyla tasarlamaya çalışmak oldu; kıssayı kurarken muhakkak bir noktada çeşidin dramaturijik ve yapısal ihtiyaçları yahut işin faydalanabileceği dramaturijik araçlar varsa, vakit zaman bunlar için cinse dönüp bakmışızdır fakat o kadar. Bilim-kurgu; edebiyatta ya da sinemada alternatif gerçeklikler yaratarak izleyiciye bugün bulunduğu durumla ilgili şeyler söyler, kurduğu o gerçeklik üzerinden bugüne ayna meblağ, aslında bu yüzden değerlidir. Bizim öykümüz nelere ayna tutacak? O günü anlatarak bugün ile ilgili ne söyleyecek? Bunlarla ilgilendik daha çok. Kurmaya çalıştığımız öykü cins olarak bir macera en temelinde, bir koza karakter öyküsü, dramadan da güldürüden de, öteki kimi alt çeşitlerden de faydalanan, fon olarak sırtını distopik/post-apokaliptik bir İstanbul’a yaslayan ve sonuçta bütün bu karanlığın içinde bir umut kıssası anlatan bir iş.
“Sıcak Kafa’nın kullanma kılavuzu denebilecek bir evrakımız vardı”
Dizinin en başarılı olduğu noktalardan biri me+aan dizaynları ve görsel dünyası. Bu dünyayı nasıl kurguladınız?
Mert Baykal: Önemli bir tasarım işi vardı. Görsel dizaynda rota belirlemek ismine fikir alışverişleri çok erken başladı. Sıcak Kafa’nın yapım dizaynını yapan sevgili Zeynep Koloğlu bu projeden neredeyse birinci haberdar olanlardan. Benim Netflix’e işi sunarken oluşturmaya başladığım, yabancıların “Show Bible” dedikleri, Sıcak Kafa’nın kullanma kılavuzu denebilecek bir belgemiz vardı. Kurulacak bu dünya neye benzemeli? Nasıl gözükmeli? Ne hissettirmeli? Atmosferiyle, rengiyle, dokusuyla dünyasına referans olacak bu evrak, bir kılavuz haline geldi. İş ilerledikçe konsept çizimleri başladı, bu noktada işin içine hem yapım tasarımcımız Zeynep, hem imaj direktörümüz Yon Thomas, hem VFX süpervizörümüz Özgür Yiğit, storyboardlarımızı da çizen, sonrasında ek konsept tasarımlarımızı da yapan arkadaşımız Korkut Akaçık dahil oldu ve yazı ve reji grubuyla birebir çalışmaya başladılar.
Haluk Bilginer de Sıcak Baş dizisinin takımında yer alıyor
“Çok fazla küçük modülden oluşan, çok ayrıntılı bir çalışmayla çıktı iş ortaya”
Mert Baykal: Covid pandemisi ve kapanmaların olduğu devirde çevrimiçi kimi uygulamaların çok yararını gördük, “online beyaz tahta” dedikleri çeşitten bir uygulama, tüm yaratıcı takımı tek bir sayfa üzerinde, işi görsel olarak hayal edip, kendi aramızdaki görsel bağlantısı kurabilmemizi sağladı. Aklımızda olanın kendi aramızdaki görsel bağlantısını hazırlık sürecinde güzel yapabildiğimizi düşünüyorum. Çok fazla küçük kesimden oluşan, çok ayrıntılı bir çalışmayla çıktı iş ortaya.
Her bir görsel tasarım, öyküye dair bir fikrin yansıması natürel ki… Artı 1, bir ortaya gelmiş farklı insanların oluşturduğu bir topluluk, onların yerlerinde bu “bir ortaya gelişi” hissetmek mümkün, buluntu gereçlerden, ne biliyim eski kapılardan, pencerelerden duvarlar tasarladı Zeynep Artı 1 için. S.M.K. duvarlar ören bir yapı, hem renk hem yer dizaynlarında betonu baskın olarak görmek istedik… Salgınla Uğraş Kurumu’nun kurumsal bir grafik bütünlüğe de muhtaçlığı vardı mesela, Logosundan, Anton’un elinde tutacağı antetli kağıda, ekranlarda göreceğimiz screensavera kadar bir tasarım gerekiyordu. Bu noktada Türkiye’nin önde gelen grafik tasarımcılarından, arka yönetici dostumuz Cem Akar devreye girdi. SMK markasının kurumsal kimliğinin tasarımı için bize bir markaya hizmet verircesine dayanak oldu…
Her etapta, öykünün ve yaratmak istediğimiz dünyanın günlük işleyişine dair fikrimiz daha da oturdu ve bu ögeleri sinemacılar olarak, pratikte nasıl uygulayabileceğimiz üzerine baş patlattık.
Toparlamam gerekirse yapım dizaynının kapsadığı alan içinde; kostüm takımları, sanat takımları, dekor grupları, saç, makyaj grupları çok ayrıntılı ve kapsamlı bir iş çıkarttılar. Kostüm tasarımcımız İnci ve grubu de kurduğumuz dünyanın toplumsal ve ekonomik gerçekliği içinde tekrar tasarım gerektiren Abuk kostümlerinin ve SMK dünyasının kostümlerinin altından çok başarılı bir halde kalktı, bir sürü farklı kulaklık tasarımı yaptılar, çok yaratıcı şeyler çıktı ortaya. İstikamet, kamera, ışık ve set takımlarıyla fevkalade bir atmosfer kattı bütün bu dünyaya.
Sıcak Kafa’nın görsel dünyası bu biçimde kuruldu.
-Tilbe Saran’ın oynadığı Anne karakteri kitaba nazaran epey olumlu hale getirilmiş. Kitapta tam zıddıydı. Annesinin onu sevmekten vazgeçmesinin nedenleri üzerine epey düşünüyordu Murat ve çok sertti his. O sertliği mi törpülemek istediniz?
Mert Baykal: Murat’ın annesi, bir karakter olarak öykünün kıymetli bir kesimi haline getirmek istedik… Emel benim babaannemden ilham alarak yazdığımız bir karakter… Eğitimli bir bayan, mühendis; sudoku çözmeyi seviyor, aklını sağlam tutacağına inanıyor, epeyce sarkastik, her durumla baş edebilecek, kimseden yardım istemeyen, çok sigara içen, orta ara sakinleşmek için alt dolaplardan koyu yeşil şişeler çıkaran, meskende boş durmamak için radyo kesimi lehimleyen, apartmanın çocuklarına ders verip, mor ışıkla bitki yetiştiren; lakin hayatında bir dolma sarmışlığı olmayan bir bayan. Bize nazaran, Murat’la ortalarında salgından öncesine dayanan bir meşakkat var… Kitaptaki sebeplerden farklı bir ıstırap. Hatta 6. kısımda bir flashbackte görüyoruz ve hissediyoruz bu düşüncenin varlığını, ama günden itibaren bu durum çok daha farklı bir boyuta geçip bir halde baskılanıyor. Emel sert mizaçlı ve hareket alan bir bayan, ağlak Makbule’ye de, Murat’ın kararsız ve kendini kapatmış hallerine de tahammül edemiyor. Lakin Emel bir anne, oğlunun hayatı tehlikeye girdiği anda ortalarındaki problemleri (en azından Murat tekrar inançta olana kadar) kenara koyup oğlunu yanına geçecek bir karakter. Murat da kitaptaki karakterden farklı, fark etmişsinizdir, annesi ile ilgili bir sıkıntısı, doğal ki var, lakin asıl sıkıntısı kendisiyle.
“Hazırlık, çekim ve post yapım süreci boyunca 8000’den fazla Covid testi yapılmış sette, 100.000’den fazla maske kullanılmış”
-Çekimlerin pandemi devrine denk gelmesinin yarattığı olumlu/olumsuz tesirler neler oldu?
Mert Baykal: Her gün, yaklaşık 180 kişilik bir takımla sete çıkılıyordu. Covid-19’ un en ağır olduğu, tüm ülkenin kapandığı periyotta, özel müsaadelerle sokağa çıkıldı ve çekimler bu müsaadelerle yapıldı. Yapımcılarımızdan Fatih Tekşal, işin sonunda evrak ve muhasebesel işlerin kapatmalarını yaparken anlatmıştı, bakmış ki: Hazırlık, çekim ve post yapım süreci boyunca 8000’den fazla Covid testi yapılmış sette, 100.000’den fazla maske kullanılmış. Ama işte ne kadar tedbir alınırsa alınsın, hazırlık ve çekim sürecinde yaklaşık 75 arkadaşımız Covid oldu, bu sayıya, hem işin birinci günü hem de post yapımın sonunda covid olmayı başardığım için ben de dahilim. Ancak ne yazık ki, kimi arkadaşlarımız çok ağır geçirdi, önemli badireler anlattılar.
Tüm zorluğunun yanında, bize yazarken acayip bir perspektif kattı, bir pandemiyi teğe bir yaşarken Sıcak Kafa’nın senaryolarını yazmak… Pandemi öncesinde kurduğumuz fikirlerin sağlamasını yapabilme fırsatı verdi. Ve tabi ki İstanbul’u tahminen de hiçbir vakit bulamayacağımız kadar boş olarak koydu hayat önümüze çekerken de bunun yararlarını hissettik tabi ki.
-Peki çekim sürecinde (pandemi ve yarattığı şartlar hariç) sizi en çok zorlayan şey yahut şeyler neydi?
Mert Baykal: Dünyayı inandırıcı kılmak çok değerliydi ve bunun için, evvel benim bu dünyaya inanıyor olmam gerekiyordu, birtakım kilit sahneler vardı birinci üç kısımda, bu sahnelerin çekimleri güçlü oldu… Birtakım durumlar için tek referansınız yazıp hayal ettiğiniz şey olunca, vakit zaman “kendiniz çalıp kendiniz oynaMAdığınıza ikna olmakta zorlanıyorsunuz…”
-Distopik işlerde genelde vakit daima gelecektir. Dizideyse bana geçen his, vaktin “bugün” olması. Ne dersiniz?
Mert Baykal: Vaktin bir muamma olmasını bilhassa istedik, geçmişte geçmediği aşikar olacak formda, vakitten bağımsız, hatta neredeyse paralel bir cihanda geçiyor hissi vermesini hedefliyorduk… 3 sene sonrası mı? 13 sene sonrası mı? 23 sene sonrası mı? hepsi mümkün olabilsin istedik…
Osman Sonant
Dizinin başrolündesiniz. Senaryoyu birinci okuduğunuzda karaktere dair düşündükleriniz aklınızda mı? Projenin ve karakterin hangi tarafları size cazip gelmişti?
Osman Sonant: Öykü, işin duygusu, inadı, hüznü, coşkusu; içe kapanmış ve teslim olmuşlukta Murat’a biraz benzemiş olmam tahminen..
Ülkemizde az sayıda örneği bulunan distopik bir işte çalışmanın bir aktör olarak avantaj yahut dezavantajlarından bahsetmek mümkün mü?
Osman Sonant: O distopya duygusu için o kadar âlâ bir hazırlık dekor kostüm yapılmıştı ki zorlanmadım desem yeridir.
“Aşk koşul ve şartlar ne olursa olsun, kaçınılamayacak bir duygu” fikri de ön plana çıkıyor dizide. Siz ne düşünüyorsunuz bu hususta?
Osman Sonant: Aşk en sıkıntı şartlarda hayata tutunma biçimimiz olabiliyor evet haklısınız.
“Çekerken çok ürkütücüydü”
Yaşadığımız ve şimdi geçip, geçmediğini bilmediğimiz bir pandemiden sonra, bu türlü bir diziyi izlemek hem çok cazip, hem de ürkütücü. Ben bu hislerle izledim. Siz ne dersiniz?
Osman Sonant: Çekerken çok ürkütücüydü lakin işimize o kadar yaradı ki hem işi anlamak hem de uygulamak ismine.
Sıcak Baş mizah hissini daima hissettiren bir iş. Sizin oyunculuğunuz da bu duyguyu çok düzgün yansıtıyor. Bu cins ve mizah bir ortaya pek gelmez. Bu mevzuda neler söyleyebilirsiniz?
Mizah bu işte rahatlatıcı bir öge olarak gereksinimdi, biz de çok ciddiyeti bozmadan lakin ortada nefes almak için başvurduk mizaha. Nasıl bugün meşakkatlerle fakat mizah sayesinde başa çıkabiliyorsak Sıcak Baş kozmosunun de doğal bir mizahı olmalıydı.
Hazal Subaşı
-Senaryoyu birinci okuduğunuzda Şule karakteri için neler düşündünüz ?
Hazal Subaşı: Distopya benim izlemeyi ve okumayı en sevdiğim tıp çocukluğumdan beri. Çok heyecanlandım ve çok merak ettim nasıl bir senaryo okuyacağımı. Her karakterin boyutlu olması, yaşanan salgının çok düşündürücü olması, senaryoda her şeyi betimleyebilecek kadar o dünyaya ve karakterlere ilişkin ayrıntı olması beni çok etkiledi. Şule’den büsbütün bağımsız, bu dünyanın içinde olmak istedim aslında çabucak. Şule’nin gücü, davası, vazgeçmeyişi, direnişi, umut nediri gösterişi, hayal kırıklıkları, memnunlukları, her duygusu, her sahnesi o kadar hoştu ki. Birinci andan beri kendimi çok yeterli hissettim ve bir an evvel çekimlere başlayalım istedim.
“Hiçbir şeyin imkânsız olduğuna, yapılamaz olduğuna inanmam”
-Şule cesaretli ve kararlarını uygulamakta gözüpek bir karakter. Sizden izler taşıyor mu Şule?
Hazal Subaşı:Doğru olduğuna inandığım bir şeyi gerçekleştirmek kelam konusu olduğunda ben de Şule üzere kolay pes etmem. Süratli karar veren, net biriyimdir. Hiçbir şeyin imkânsız olduğuna, yapılamaz olduğuna inanmam. Benzediğimiz çok istikamet var aslında fakat mesela Şule kadar hırslı biri olamadım hiç. O denli bir durumda, yani bu salgın yaşanırken nasıl biri haline gelirdim, Şule’ye ne kadar benzerdim ya da ne kadar ayrışırdık pek kestiremiyorum o kısmı.
-Pandemi günlerinde böylesi karanlık bir dünya tasviri içinde çekimlerde olmak nasıldı, biraz o günlerden bahseder misiniz?
Hazal Subaşı:Gerçekten kimi vakitler çok tuhaf hissettirdi. Kayıtta maskeleri çıkarıp kulaklık takmak o an yaşadığımız pandemiyi daha çok düşündürdü. İstanbul’u doğalında o denli boş görmek, özel müsaadelerle, yalnızca sokakta biz varken çekim yapıyor olmak Sıcak Baş dünyasını da daha fazla hissetmemize neden oldu.
-Kariyerinizde oldukça bir yere sahip olacağını düşünüyorum Sıcak Kafa’nın. Katılır mısınız?
Hazal Subaşı:Kesinlikle. Birinci başta okumaktan, sonrasında Şule olmaktan ve bu projede çalışmaktan inanılmaz keyif aldım. Çok emek verilmiş, en ince detayına kadar düşünülmüş bir iş bu. Saygıyı sonuna kadar hak ettiğini düşünüyorum. Mesleğimde Sıcak Kafa’nın, Şule’nin olması çok memnunluk ve gurur verici benim için.