Türk Tabipleri Birliği (TTB), 6-20 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen zelzelelere dair 2’inci Ay Zelzele Raporunu açıkladı. TTB, 2’inci Ay Sarsıntı Raporunda süreksiz yerleşim alanlarına dair bilgilendirme yaptı.
Depremlerin akabinde ortaya çıkan barınma sıkıntılarına dair yetkililerin bilgileri eksik paylaştığına değinilen basın açıklamasında konuşan TTB MK üyesi Dr. Ahmet Karer Yurtdaş, “Şubat sarsıntılarına dair dataların tam olmadığı yahut eksik olduğu tarafımızca izlenmektedir. Hasar tespit çalışmalarının net olmaması da korkuya neden olmaktadır. Şubat sarsıntılarında 6 milyon insanı ilgilendiren barınma sorunu kelam konusu iken; Cumhurbaşkanı 2 milyon insanı kapsayan bir açıklama yapmaktadır. 4 milyondan fazla insanın barınma sorunu yokmuş üzere bir izlenim kelam bahistir.” diye konuştu.
TTB MK Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı ise göçmen ve inanç kümelerine mensup şahısların ayrımcılığa maruz kalarak barınmaya dair önemli meseleler yaşadığını tabir etti.
“YETKİLİLERİN YAYIMLADIĞI BİLGİLER KÂFİ DEĞİL”
TTB 2’inci Ay Sarsıntı Raporunun açılış konuşmasını TTB Merkez Kurulu Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı yaptı. Fincancı Mart ayını da kapsayan 2. Ay Zelzele Raporu’nun kendileri açısından değerine değindi ve “14 Mart Tıp Haftası’nda dört koldan tabipleri ziyaret ederek; hem dayanışmayı ördük hem de yitirdiğimiz meslektaşlarımız andık” dedi. Sıhhat Bakanlığından talep edilen randevuyu yinelediklerini hatırlatan Fincancı, sarsıntının akabinde yetkililerce yayımlanan bilgilerin kâfi olmadığına dikkat çekti.
“BARINMA EN TEMEL ÖMÜR HAKLARINDAN BİRİ”
Ardından TTB MK üyeleri Dr. Ahmet Karer Yurtdaş ile Dr. Onur Naci Karahancı hazırlanan raporu kamuoyuna açıkladı. TTB hayatın sürdürülebilmesi için en temel haklardan birinin barınma olduğunu söz ettiği raporunda, İnsan Hakları Üniversal Bildirgesi’nin 25/1 hususu ile BM Ekonomik Toplumsal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’nin (EKSHS) 11. hususuna vurgu yaparak, “Barınmayı düzenleyen milletlerarası mukavelelerde geçen konut kavramı sıradan bir kavram değildir. Bu metinlerde konut; rahat, huzurlu, kâfi, elverişli, uygun, onurlu, sağlıklı ve aile mahremiyetini garanti altına alan bir yer olarak tanımlanmaktadır” diyerek konutun belli niteliklere sahip olması gerektiğinin altını çizdi.
Yeterli standartta konutun çerçevesinin çizildiği basın açıklamasında “İçinde yaşayanların kâfi alana sahip olduğu, yaşayanları soğuk ve sıcaktan, rutubetten, yağmurdan, rüzgârdan ve sıhhate yönelik başka tehditlerden, yapısal tehlikelerden, salgın hastalıklardan müdafaaya elverişli konuttur. Doğal ve ortak kaynaklara, pak içme suyuna, yemek pişirmek, ısınmak, aydınlanmak için gerekli güç kaynaklarına, sıhhat ve paklık hizmetlerine, yiyecek saklama araçlarına, çöp atma tesisatına ve acil durumlarda gerekli hizmetlere erişebilme niteliklerine sahip konut” olduğu söz edildi.
“HASAR TESPİT ÇALIŞMALARININ NET OLMAMASI TELAŞ YARATTI”
Depremin akabinde başlatılan hasar tespit çalışmalarındaki meseleler ve bu problemler ardından eksiksiz dataların paylaşılmadığının tabir edildiği basın açıklamasında konuşan TTB MK üyesi Dr. Ahmet Karer Yurtdaş, “Türkiye’de datalara erişim can yakıcı. şubat sarsıntılarına dair bilgilerin tam olmadığı tarafımızca izlenmektedir. Hasar tespit çalışmalarının net olmaması tasaya neden olmaktadır. Şebeke suyunun niteliğine dair de datalar net değildir. mart ayı içerisinde çeşitli bakanlıklarca da yapılan açıklamada 6 milyon kişinin bir barınma sorunu yaşadığı tespit edilmiştir. Lakin Cumhurbaşkanı 2 milyon kişi için açıklama yapmıştır. 800 bin kişi köylerine gitmiş; 4 milyon 120 bin kişi ise öbür kentlere göç etmiştir. Burada 4 milyon insanın barınma sorunu yokmuşçasına bir izlenim kelam hususudur.” dedi.
“GÖÇMEN VE İNANÇ KÜMELERİ BARINMAYA DAİR MESELELER YAŞIYOR”
Dr. Yurttaş’ın akabinde Mersin Tabip Odasından Dr. Ömer Özkan Özdemir kelam aldı. Dr. Özkan, “Mersin zelzele bölgesinin birinci çıkış kapısı. Zelzele bölgesinden hısımlık yakınlık bağı bulunan, resmi sayılarla 150-200 bin, Mersin Belediyesince ise 350 ila 400 bin insanın göç ettiği bir kent.” diye konuştu.
Hem SES hem de belediyenin katkılarıyla kentte yürüttükleri çeşitli çalışmalara dair de bilgi veren Dr. Özdemir, barınma yerlerinin nasıl olması gerektiğine de değinerek, “ Mersin’in 13 ilçesinden 7 ilçesine ulaştık. Barınma alanlardaki cinsiyet dağılımında yüzde 53’ü bayanlar kalanı ise erkekler oluşturuyor. Süreksiz barınma yerlerinde 20 bireye bir tuvalet, 50 şahsa bir duş veyahut banyo önerilmektedir.” dedi.
Geçici barınma alanlarında sınıfsal ayrımcılığı gözlemlediklerini de söz eden Dr. Özdemir’in akabinde kelam alan Prof. Dr. Fincancı, “Raporumuzda göçmen ve inanç kümelerinin barınma hakkından sağlanmasına yapılan ayrımcılık tanımlanıyor. Bu türlü bir çalışma dayanışma olmadan olmazdı. Dayanışma ve emek gösteren arkadaşlarıma teşekkür ederim” dedi.
TTB MK üyesi Dr. Onur Naci Karahancı da çadır yerlerinin bayan ve çocuklar açısından uygun olmadığına vurgu yaparak; “Sıklıkla tarafımıza bayanlar maruz kaldıkları şiddetin bildirimini yapıyordu” diye konuştu.
“BARINMA MESELESİNE DAİR ZELZELE ÖNCESİNDE KAÇ MESKEN OTURULAMAZ BİLMEK LAZIM”
Adana, Adıyaman, Maraş ve Kilis vilayetlerindeki hasar tespit çalışmalarına ait somut bilgilerin elde edilemediğine değinilen raporda; “Barınma probleminin gerçek boyutunu bilebilmek için zelzele öncesinde yaşanılan konutun oturulamaz hale geldiği hanelerin sayısının ya da hasar tespit çalışmalarındaki terminoloji ile bağımsız kısım sayısının bilinmesine gereksinim vardır.” denildi. TÜİK hane halkı büyüklüğünün bilgilerine vilayetlere nazaran erişimin kelam konusu olmadığına yer verilen raporda, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, TÜİK, AFAD, belediyeler üzere ilgili kurumsal yapılardan direkt dataların elde edilemediği şartlarda, yetkililerin basına yansıyan açıklamalarındaki bilgileri temel alarak sorunun boyutunu ortaya koymaya yönelik bir akıl yürütmeye ihtiyaç vardır.” denildi.
Raporda ayrıyeten bilhassa kıymetlendirme sürecinde temas edilen birinci basamakta aile sıhhati merkezlerinde çalışan sıhhat çalışanları olmak üzere bölgedeki tüm sıhhat çalışanlarının büyük kısmının depremzede olduğu bir sefer daha hatırlatılarak, “Birleşmiş Milletler kâfi ömür standardı hakkının bir bileşeni olarak kâfi barınma ve bu bağlamda ayrımcılığa uğramama hakkı özel raportörünün de tabir ettiği üzere etkilenen tüm kişi ve kümelerin bilgiye erişimi ve afet müdahalesinin çeşitli etaplarının planlanması ve uygulanmasına, süreksiz ve kalıcı tahlil süreçlerine manalı bir formda katılabilmeleri, bilhassa bayanların iştirakinin garanti altına alınması sağlanmalıdır.” tabirlerine de yer verildi.